ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΑΙΞΩ ΣΚΑΚΙ ΧΩΡΙΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ; ΤΑΚΤΙΚΗ VS ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΤΟ ΣΚΑΚΙ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΠΛΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΓΙΑ ΑΡΧΑΡΙΟΥΣ
Όταν ο νέος παίκτης ξεκινά να δίνει ένα κομμάτι του χρόνου του στο αστείρευτο παιχνίδι που λέγεται σκάκι, έρχεται σε επαφή με 2 αντίθετες έννοιες, την τακτική και την στρατηγική. Ακόμα οι θαυμαστές του παιχνιδιού συχνά διαχωρίζουν τους παίκτες από τη μια σε τακτικούς και από την άλλη σε στρατηγικούς. Τί σημαίνει αυτό;
Η τακτική αναφέρεται σε όλα τα τρικ και τις παγίδες και τους απλούς ή βαθείς συνδυασμούς στο σκάκι. Για παράδειγμα η κίνηση του Αλόγου που "χτυπά" ταυτόχρονα 2 αντίπαλα κομμάτια ώστε να κερδίσει το ένα στην επόμενη κίνηση είναι μια από τις πιο βασικές τακτικές (λέγεται πηρούνι) και πιθανώς το αγαπημένο τρικ που ψάχνουν οι καινούριοι παίκτες. Αλλά υπάρχουν ακόμα τακτικές με περισσότερο "βάθος", όπως να απειληθεί ματ με σκοπό να κερδηθεί υλικό ή να παραδοθεί υλικό (θυσία) ώστε να επιτευχθεί το ματ που κερδίζει την παρτίδα.
Ας δούμε ένα απλό πηρούνι
Εδώ είναι σειρά του Λευκού να παίξει
1. Ιδ5 σαχ
και αφού κινηθεί ο Μαύρος Βασιλιάς ακολουθεί
2. Ιγ7
που χτυπά και τους 2 Πύργους και θα κερδίσει τον 1 στην επόμενη κίνηση (ο Πύργος είναι σαφώς πιο δυνατός από το Άλογο οπότε η ανταλλαγή συμφέρει το Λευκό)
Η στρατηγική από την άλλη αναφέρεται στο μακρόπνοο σχέδιο, το οποίο συχνά οργανώνει ο παίκτης από τις πρώτες κινήσεις και το ακολουθεί ως το τέλος της παρτίδας. Η απόφαση του παίκτη να επιτεθεί είτε στην πλευρά του Βασιλιά, είτε στην πλευρά της Βασίλισσας, ώστε να οργανώσει ανάλογα τις δυνάμεις του, είναι μια στρατηγική απόφαση. Εκλεπτυσμένη στρατηγική έχουμε όταν ο παίκτης μιλά για "δυνατά και αδύναμα τετράγωνα". Αντί να στοχοποιεί κομμάτια που περιφέρονται στη σκακιέρα μελετά το σχηματισμό των πιονιών και θέλει να ελέγξει τα κρίσιμα τετράγωνα.
Συγκριτικά, όπως συμφωνούν οι περισσότεροι προπονητές, η τακτική ικανότητα στο σκάκι είναι το πρώτο που πρέπει να αποκτήσει ο παίκτης. Αν έχω ένα ωραίο στρατηγικό πλάνο που αποτυγχάνει στις τακτικές, τότε η παρτίδα είναι χαμένη. Πολλοί λένε ότι το σκάκι είναι 90% τακτική ή ότι η στρατηγική είναι το "απόσταγμα της τακτικής". Πολλές φορές η τακτική κερδίζει μόνη της την παρτίδα ενώ η στρατηγική θέλει χρόνο και καθοδήγηση.
"Κρεμασμένα κομμάτια" (πιόνια)
Κρεμασμένο λέγεται το κομμάτι στο σκάκι το οποίο δεν υποστηρίζεται από σύμμαχο κομμάτι ή πιόνι, είναι δηλαδή εκτεθειμένο σε επίθεση σαν να "κρέμεται στον αέρα". Αν σε μια περίπτωση έχουμε ένα ή περισσότερα κρεμασμένα αντίπαλα κομμάτια, αυτό είναι πολύ καλή ένδειξη ότι υπάρχουν ευκαιρίες για τακτικές στη διάθεση του παίκτη. Αυτό συμβαίνει γιατί οι τακτικές βασίζονται "στη διπλή απειλή", όπως το πηρούνι (να απειλούνται 2 ταυτόχρονα) κάτι που είναι βέβαια πιο εύκολο όταν υπάρχουν εκτεθειμένα κομμάτια. Η βασική διαφορά ενός αρχάριου με έναν προχωρημένο παίκτη στο σκάκι είναι η συχνότητα με την οποία την "πατάει" με τέτοιες τακτικές.
Ας δούμε μερικά κλασικά παραδείγματα
Εδώ ο Μαύρος Αξιωματικός είναι "κρεμασμένος" (δεν υποστηρίζεται). Ο Λευκός το εκμεταλλεύεται θυσιάζοντας προσωρινά το δικό του Αξιωματικό.
1. Αxθ7+ Ρxθ7 2. Βθ5+
και ο Λευκός τρώει τον Αξιωματικό στην επόμενη κίνηση και έχει κερδίσει ένα πιόνι.
Αν ο Λευκός έπαιζε πρώτα 1. Βθ5 χρησιμοποιώντας την απειλή ματ, ο Μαύρος είχε την κίνηση 1... ζ5.
Στο επόμενο διάγραμμα βλέπετε πιο Μαύρο κομμάτι είναι κρεμασμένο;
1. Βε4
"Σαχ, αλλαγές, απειλές"
Πώς μπορώ λοιπόν να βελτιώσω την τακτική μου ικανότητα; Το βασικό είναι να παίζει κανείς πολλές αργές παρτίδες κόντρα σε καλούς παίκτες, ώστε να μαθαίνει κάτι νέο κάθε φορά. Η απλή μέθοδος για να ανιχνεύουμε τακτικές δυνατότητες σε μια παρτίδα, χωρίζεται σε 3 βήματα. Πρώτα ελέγχουμε όλα τα πιθανά σαχ (απειλή στο Βασιλιά) καθώς είναι οι πιο πιεστικές κινήσεις. Μετά ελέγχουμε όλες τις πιθανές αλλαγές ("πάρσιμο πιονιού"), ακόμα και αυτές που μοιάζουν ασύμφορες σε πρώτη όψη. Μια κίνηση που μοιάζει ακίνδυνη μπορεί να προετοιμάζει κάποιο συνδυασμό "πειράζοντας" κάτι στη θέση της παρτίδας. Αυτό το "σκανάρισμα" μας πληροφορεί για τις άμεσες απειλές που υπάρχουν στην παρτίδα, αρα είμαστε πιο κοντά στο να επιτύχουμε ή να αποφύγουμε ένα συνδυασμό. Τέλος το θυμάμαι εύκολα: σαχ, αλλαγές, απειλές!
Καλημέρες
